Iraurgiko San Martin Ermita

Iraurgi bailarako Beidazar guneko antzinako muinoan kokatua, San Martinen ermita Azkoitia herriaren sorreraren garaikoa da. Azken urteetako arkeologia-azterketek erakutsi dutenez, gune hau VII. mendetik gutxienez toki sakratua izan zen, elizatxoan aurkitutako errausketa-ontziek frogatzen duten moduan.

Eraikinaren bereizgarri nagusiak dorre ikusgarria eta bertan kokatutako erloju handia dira, Bilboko Zugasti familiako maisuek sortua 1859an. Eraikin multzo berean dagoen kapera, garai batean ospitale txikia izan zen, eta gaur egun arkeologia-museo moduan eta ospakizun erlijiosoetarako erabiltzen da. San Martinen ermita bisitatzeak Azkoitiaren historiara eta Euskal Herriko espiritualtasunera hurbiltzeko aukera paregabea eskaintzen du.

Barnealdeko aldarean San Martinen irudia gordetzen da oraindik. 1318an sute batek kalteak eragin zizkion. Arkeolanek karbono-14 bidez egindako ikerketek egiaztatu dutenez, elizako hondarrak gutxi gorabehera 1260. urte ingurukoak dira. Bestalde, dorrea 1638an eraiki zuten Francisco de Arizabalo maisuak gidatutako lanetan, Juan Martínez de Aguirrebeinen eta Juan de Otañoren planoen arabera.

---
Argazkia: https://www.azkoitia.eus/es/azkoitia/patrimonio-de-la-ciudad/133-monumentos/3020-ermita-de-san-martin-de-iraurgi

Andre Mariaren Jasokundearen Eliza

Azkoitiko bihotzean kokatutako Andre Mariaren Jasokundearen elizak XVI. mendearen hasieran hasi zituen eraikuntza-lanak, eta XVII. mendean amaitu ziren. Eraikin hau Euskal Errenazimentuaren estilo bereizgarriaren adibide ederra da.

Elizak hiru habearteko oinplano zabala du, baina bere egiturako elementurik ikusgarrienak sabaia eusten duten 14 metroko altuerako zortzi zutabe toskanarrak dira. Kanpoaldean aldaketak izan ditu denboran zehar, batzuk estilo-aldaketen ondorioz eta beste batzuk ezinbesteko arrazoiengatik, esaterako, tximista batek dorrean eragindako kalteen ondorioz.

Andre Mariaren Jasokundearen elizako ondare artistiko aberatsaren artean bi elementu azpimarratu behar dira. Alde batetik, Aristide Cavaillé-Coll maisuak eraikitako azken organoa, 1898ko otsailaren 10ean inauguratu zena José Antonio Santesteban bezalako musikari ospetsuen eskutik. Bestetik, elizaren barrualdean XVI. eta XIX. mende bitarteko erretaulak, eskulturak eta margolanak biltzen dituen bilduma bikaina aurki daiteke, Azkoitiko historiaren eta artearen altxor garrantzitsua osatuz.

---
Argazkia Edward the Confessor https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Iglesia_de_Santa_Mar%C3%ADa_la_Real_(Azkoitia).jpg
(CC BY-SA 4.0 lizentzia https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/)